Origineel bedrijfsuitje – orignaliteit telt

Door Drs. Naaktgeboren. Het bedrijfsuitje: voor sommigen een vervelende verplichting, voor anderen een jaarlijks terugkerend genoegen. Dat geldt vooral ook voor degenen die met de organisatie ervan belast zijn. Het maakt nogal een verschil of het personeelsuitje door een enthousiast vrijwilliger van de personeelsvereniging georganiseerd wordt of dat de secretaresse in opdracht van haar baas gauw even iets regelt. Terwijl goedbedoeld amateurisme toch heel goed tot een slecht afgestemd resultaat kan leiden en de snelle reservering van een professionele organisator vaak juist vlekkeloos kan verlopen. Er zijn nogal wat factoren die het succes van een bedrijfsuitje kunnen bepalen: datum, opkomst, locatie en de gekozen invulling van de dag of avond. Naast de organisatorische moeilijkheden die de logistiek en de beschikbaarheid van de genodigden op een bepaalde datum kunnen opleveren, komt nog het feit dat het bijna onmogelijk is om het de volledige groep naar het zin te maken. Voor welk concept ook gekozen wordt, een deel van de gasten zal altijd minder enthousiast zijn dan de rest. Conclusie: een succesvol en goed gewaardeerd en origineel bedrijfsuitje realiseren, is grotendeels een kwestie van geluk.

Bedrijfsuitjes – ongrijpbaar product.

Maar zijn bedrijfsuitjes wel zo belangrijk? Volgens instanties die zich met statistieken bezighouden kennelijk niet, want economische cijfers en marketinginformatie met betrekking tot de “bedrijfsuitjesbranche” zijn vrijwel niet te vinden. Terwijl over cursussen en bedrijfstrainingen legio informatie voor handen is. Om de omvang van de bedrijfsuitjesbranche te bepalen, moeten we afgaan op schattingen. Die spreken voor zich. Ruw geschat wordt er in Nederland per jaar zo’n 4 miljard Euro aan bedrijfsopleidingen en cursussen besteed en “slechts” 1 miljard aan bedrijfsuitjes. Dit bedrag wordt echter wel gegenereerd door een branche waarin waarschijnlijk duizenden mensen werkzaam zijn. Waarschijnlijk, want zoals gezegd is deze bedrijfstak nog nooit goed in kaart gebracht. Terwijl vrijwel elk bedrijf toch wel eens een event of personeelsfeest organiseert. Het ontbreken van harde gegevens heeft vermoedelijk te maken met het feit dat branches met een andere core business zich ook op de bedrijfsuitjes markt begeven. De horeca is daar het beste voorbeeld van. Veel restaurants en partycentra richten zich zowel op de zakelijke als particuliere markt. Horecabedrijven die wel enkel en alleen zijn gericht op het realiseren en faciliteren van bedrijfsfeesten, bedienen zich vaak van een plusformule waardoor zij niet interessant zijn voor zakelijke opdrachtgevers met een gemiddeld budget of voor kleine groepen. De gangbare etentjes met de collega’s vinden daarom vaak plaats in gelegenheden die zich ook op families en andere particuliere groepen richten. Rondvaartmaatschappijen, pretparken, casino’s, kartbanen, allemaal bedienen ze verschillende doelgroepen waarvan de bedrijfsuitjes slechts een deel uitmaken. Hierdoor is het bedrijfsuitje in commercieel economische zin een moeilijk grijpbaar product.

Ontwikkeling bedrijfsuitjes

Om het allemaal nog ondoorzichtiger te maken, heeft er de laatste jaren binnen de doelstellingen en trends van bedrijfsuitjes een verschuiving plaatsgevonden. Alleen plezier en gezelligheid is tegenwoordig meestal niet meer genoeg, het bedrijfsuitje dient ook leerzaam, motiverend of verbroederend te zijn. De investering die het bedrijfsuitje vergt, moet met andere woorden ook op de lange termijn iets opleveren. Hoe deze ontwikkeling is ontstaan, wordt duidelijk als we naar de geschiedenis van bedrijfsuitjes in Nederland kijken.

Waar komt het fenomeen bedrijfsuitje vandaan en hoe heeft het zich ontwikkeld? De oorsprong van het dagje uit met de collega’s ligt waarschijnlijk in de jaren ’50. Zelfs in de calvinistische jaren van de wederopbouw realiseerden bedrijven zich dat ontspanning en gezelligheid de productiviteit en consensus van het bedrijf ten goede zou komen. Met vaak kleine budgetten en beperkte keuzemogelijkheden werd in die tijd vaak een dagje dierentuin of bijvoorbeeld een vaartochtje voor het hele bedrijf georganiseerd. Deze trips hadden vaak nog het meest weg van een schoolreisje voor volwassenen. Met de intrede van restaurantketens die tegen lage prijzen grote hoeveelheden populair voedsel boden, kwam ook het bedrijfsdineetje in zwang. Één maal per jaar schnitzel met onbeperkt friet, gebakken aardappelen en appelmoes eten in restaurant “De Bonte Koe”. Veel van dat soort restaurants gingen hun bruiloftszaaltjes ook ter beschikking stellen voor personeelsavondjes. Zo ontstonden in de jaren ’70 de BBB feestjes (Bier, Band, Bitterballen) waarmee de combinatie Food&Entertainment geboren was. Aangevuld met een open bar arrangement (onbeperkt drinken) een betaalbaar concept voor de meeste bedrijven. Om te concurreren begon een aantal zaalhouders het accent te verleggen naar het entertainmentcomponent waardoor de zogenaamde themafeesten ontstonden. De sfeer, invulling en aankleding van de avond werden daarbij aan één bepaald thema verbonden zoals bijvoorbeeld Western, Caribean of Bourgondisch. Hiervoor werden door de horeca-exploitant doorgaans minimale middelen ingezet: het eigen personeel nam vaak naast de bediening ook de acts en het entertainment voor rekening. Maar ook het Foodcomponent was onderhevig aan ontwikkelingen en trends. Steengrillen, fonduen en gourmetten boden een ruime keuze en onbeperkte hoeveelheden en werden een populaire manier van actief tafelen.

Aanbod aan bedrijfsuitjes

Vandaag de dag is het aanbod van activiteiten als invulling voor het bedrijfsuitje enorm uitgebreid: allerlei workshops, paintball, bungeejumping, enzovoort. Het toverwoord echter is incentive. De letterlijke vertaling daarvan luidt: aansporing. Maar waartoe moet de Nederlandse werknemer dan aangespoord worden? Is er iets mis met de sfeer in onze bedrijven dat incentive zo’n enorme vlucht heeft genomen of is dit gewoon een modegril? Volgens Drs. IJsseldijk van de Nederlandse Vereniging van Incentiveaanbieders is de vraag naar incentive concepten zowel het gevolg van tijdsgeest als van een bewustwordingsproces bij managers. ‘Wanneer een activiteit door het personeel als ontspannend en amuserend wordt ervaren en ook nog eens een keer de onderlinge sfeer ten goede komt, snijdt het mes aan twee kanten. Fun en resultaat.’ aldus IJsseldijk. Eind jaren ’90 was er ook nog eens voldoende budget voor incentiveactiviteiten. Sommige bedrijven wisten van gekkigheid niet wat ze nu weer eens met het personeel moesten gaan doen. Incentivebedrijven speelden daar natuurlijk graag op in met allerlei nieuwe concepten en formats. De branche die daaruit ontstaan is, heeft zich inmiddels aangepast op de veranderde behoeften van bedrijven: incentive en moreelverbetering in slechte tijden. Nu het economisch nogal tegen zit, is de sfeer en het moreel in veel bedrijven die betere tijden hebben gekend tot een nulpunt gedaald. Door middel van incentives zoals survivaltochten, saxofoonworkshops en yogasessies trachten sommige personeelsmanagers hier verbetering in te brengen. Volgens een eigen onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Incentiveaanbieders, zijn de resultaten hiervan hoopgevend te noemen, maar deze organisatie is natuurlijk niet onpartijdig.
Hoe zal het bedrijfsuitje zich verder gaan ontwikkelen in de toekomst? Volgens sommigen zullen veel bedrijven toch weer een strengere scheiding tussen werk en privé gaan aanbrengen en alle activiteiten gaan schrappen die niet direct met het arbeidsproces te maken hebben. Meer cursussen en trainingen dus, minder of geen feestjes en dagjes meer uit. Een ander scenario is dat wanneer de economie weer aantrekt, de sky weer een tijdje de limit zal zijn: veel decadente feesten, trips en events. Persoonlijk verwacht ik dat het merendeel van de bedrijven zich toch bij het klassieke bedrijfsuitje zal houden: mid price Food&Entertainmentconcepten. Maar dan wel met een originele invulling. Hierin ligt waarschijnlijk dé uitdaging voor entertainmentaanbieders: het bieden van bedrijfsuitjes met een doordachte marketingmix: aansprekende en originele formats uitgevoerd door professionals, aangevuld met een goed Foodcomponent, voor een betaalbare prijs, met een ruime keuze in locaties. Zou het aanbod van dergelijke producten vergroot worden, dan zouden bedrijfsuitjes wel weer eens een echte branche kunnen gaan vormen.